امید نظری در یادداشتی نوشت: نگرش های علمی جدید در عصر حاضر، افق های نوینی را در عرصه های مختلف به ویژه آموزش برابر چشم جهانیان گشوده است. یکی از اموراتی که این روزها به مدد آموزش و پرورش درآمده است نگاه محوری و پژوهش محور به مقوله آموزش است. پژوهش در جهان امروز به عنوان پایه و اساس پیشرفت معرفی شده است و از دیدگاه پیوستگی و همبستگی پدیده های گوناگون در جوامع، برنامه ریزی جامع در خصوص به کارگیری پژوهش، عالی ترین و دقیق ترین رویکرد در به روز رسانی معادلات و مقولات اجتماعی، سیاسی، آموزشی و … و به تبع آن منبعی برای پیشرفت و توسعه همه جانبه به حساب می آید .
در چنین دنیایی که پیشرفت های اقتصادی و فن آوری همگی زاییده پژوهش های گسترده علمی هستند، پزوهش جایگاه منیعی یافته است. به همین اعتبار کشورهای توسعه یافته مهم ، عمده ای از تولید ناخالص ملّی خود را به امور و فعالیت های پژوهشی اختصاص داده و برای عقب نماندن از چرخه رقابت پر شتاب علمی و فن آوری ، پیوسته بر بودجه های پژوهشی و تحقیقی خودمی افزایند . پژوهش می تواند اتلاف وقت ، سرمایه، نیروی انسانی را به یمزان زیادی کاهش داده در عوض اندیشیدن و رسیدن به راه های نوین و میان بر را توسعه داده و ما را در رسیدن به این هدف یاری نماید .
امروزه نیاز به تحقیقات در همه حوزه های نظام اجتماعی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. فعالیت منظم و مدونی بنام تحقیق، بایستی که در نهاد و بدنه کل آموزش و پرورش نهادینه شود؛ به طوری که ساختارهای پژوهشی با چالش های بنیادی بتواند توسعه پایدار را در ابعاد اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کشور فراهم آورد. ” آگوست کنت” پدر علم جامعه شناسی می گوید: پیشرفت و ترقی بشر به آموزش و پرورش صحیح، بستگی تمام و کمال دارد؛ در این صورت تعلیم و تربیت در پیشرفت اجتماع اثر فراوان دارد؛ زیرا اگر انسان صحیح پرورش یابد، قادر به حل مشکلات موجود خود خواهد بود و مشکلاتی را که در راه پیشرفت و ترقی اقتصادی و اجتماعی است، از بین خواهد برد.
رعایت این اصل، یعنی مدنظر قرار دادن آموزش پژوهش محور، آثار و پیامدهای مثبتی را برای نظام انسان ساز تعلیم و تربیت به ارمغان خواهد آورد، که ثمرات آن بسیار قابل اعتنا و مهم هستند.
پژوهشگر تربیت شدن دانشآموزان و داشتن نگاه پژوهشی به مسائل در محیطهای آموزشی و پژوهش مند شدن محتوای تولید شده برای دانش آموزان در مدارس است، اولین ارمغان همراه شدن با آموزش با پژوهش است.
دومین مزیت همراه شدن آموزش با پژوهش عبارت است از اثر بخش شدن آموزش و تدریس و کاربردی شدن مطالب و محتوای مورد تدریس در مدارس است. واقعیت این است که نظام آموزشی ما از معضلی به نام «غیر کاربردی بودن محتوای آموزشی» به شدت در رنج است. دانش آموزان ما در مدارس تاریخ میخوانند، اما کاربرد آن در زندگی شخصی و اجتماعی برایشان ملموس نیست! ریاضیات میخوانند، اما کاربرد آن در زندگی روزمره برایشان محسوس نیست! علوم تجربی میخوانند، اما از کاربرد آن در زندگی شخصی و اجتماعی غافل هستند! در مورد بقیه دروس هم قضیه به همین منوال است. اگر دانشآموزان ما موارد استفاده هر کدام از دروس تدریس شده در مدارس را، در زندگی شخصی و اجتماعی تشخیص دهند، قطعا با انگیزه و علاقه بیشتری در کلاسهای درس حضور پیدا کرده و به امر یادگیری اهتمام خواهند ورزید.
در حقیقت استفاده از پژوهش بعنوان راهبردی اساسی برای کسب دانایی و آگاهی می تواند به نیاز سنجی مستمر تبدیل شده و زمینه را برای بازتعریف و احیای ساختار آموزش و پرورش مهیا سازد. با اجرای طرحهای پژوهشی ، اطالعات و دانش مورد نیاز برای تصمیم گیری اثر بخش ، برای کلیه دست اندرکاران فراهم میشود و یکی از ظریف ترین نیاز های کشور که همانا شناسایی ظرفیت های هدایت ساز در جامعه است، برطرف می شود.
بخش عمده ای از فعالیتهای پژوهشی آموزش و پرورش در سطح استانها و با مدیریت دبیرخانه شورای سیاستگذاری در پژوهشگاه مطالعات دنبال می شود و این روال می تواند در سایر بخش های این وزرات خانه نیز دنبال شود.
در این صورت پس از آنکه یک فعالیت پژوهشی به انجام رسید و از مسیر اجرای آن دانشی تولید و یافته ای ارایه گردید، دانش تولید شده باید از طریق فرایند اشاعه به مخاطب منتقل می شود تا زمینه کاربست آن فراهم آید. این ساختار بیش از پیش زمینه اجرای کاربست طرح ها را فراهم می سازد و هزینه های آزمون و خطا به کمترین میزان می رسند.
