تیتر گیلان – بهرام قربانپور: معادن در کنار ظواهر خشن و تخریبگری که دارد، منابع عظیمی از ثروت ملی تلقی میشود که در توسعه زیرساختها نقش محوری و مؤثر ایفا میکند؛ اما اگر از این نعمت خدادادی به شیوه درست، اصولی و کارشناسانه استفاده نشود، تبدیل به «نعمت» میشود.
معادن بیسود جنوب گیلان
شهرستان رودبار – جنوب گیلان به واسطه برخورداری از ۷۰ درصد معادن استان، به تعبیری روی گنجینه ثروت خوابیده است، ثروتی که باید به ظاهر در راستای توسعه و پیشرفت این شهرستان بکار گرفته شود، اما اگر به در و دیوار این شهرستان نگاه کنید اثر ملموسی از پیشرفت و توسعهیافتگی نمیبینید و چهبسا جنوب گیلان روز به روز محرومتر از گذشته گام برداشته است.
سؤالهای زیادی در خصوص اینکه سهم و عواید ۷۰ درصد معادن گیلان که در شهرستان رودبار مستقر هستند و فعالیت میکند، چند درصد توانسته به توسعه زیرساختی این شهرستان در سرفصلهای مختلف کمک کند، مطرح است، اما در این گزارش دنبال پاسخ از این دست سؤالات نیستیم؛ در این گزارش بنا داریم شما را به روستایی در جنوب گیلان ببریم که دور تا دور آن را معادن و مرغداریها محاصره کردند.
پای معادن روی نفس جوبن
«جوبن» روستایی در بخش مرکزی و در شاهراه ترانزیتی جاده قدیم (رشت – قزوین) قرار دارد، روستایی که سالهاست طبیعت بیجان و نحیفش زیر تیغه بولدوزرها، نفس نفس میزند، روستایی که مردمانش به جای استفاده از ترنم و نسیم روحبخش سپیدرود، گرد و غبار ناشی از فعالیت معادن مهمان ریههایشان میشود.
از جاده قدیم امامزاده هاشم به رستمآباد با گذر از چاله و چولههای مرگبار مسیر، به «جوبن» بزرگترین روستای بخش مرکزی شهرستان رودبار رسیدیم، روستایی با جمعیت بالای ۲ هزار نفر به عنوان یکی از بزرگترین روستاهای جنوب گیلان به شمار میرود.
اهالی این روستا بیشتر کشاورز و باغدار هستند و زیتون و برنج ۲ محصول استراتژیک این منطقه است که اگرچه به دلیل فعالیت غیرمتعارف معادن، درختان زیتون این منطقه به جای آب و هوای پاک، ایستاده «خاک» میخورند و یا در معرض تخریب برای گسترش فعالیت معدن قرار دارند.
به همراه حجتالاسلام وحیدینژاد نماینده حاکم شرع در امور واگذاری زمین جهاد کشاورزی گیلان که برای بازدید از این منطقه، روستای جوبن آمده، به اتفاق اهالی و مردمان خونگرم جوبن به داخل روستا و سپس به محل فعالیت معادن رفتیم، معادنی که نهتنها در همسایگی دیوار به دیوار روستا فعالیت میکردند؛ بلکه به داخل حریم روستا هم تجاوز کرده بودند.
دره ۱۰۰ متری در دل جوبن
هر چه به محدوده فعالیت معدن نزدیکتر میشدیم عمق «فاجعه» ملموستر میشد، از بالا به پایین محدوده فعالیت معدن که خیره میشوی باید حواست جمع باشد که ناگاه به دره ۱۰۰ متری سقوط نکنی، درهای که حاصل سالها برداشت بیرویه معادن ایجاد شده و همانند مار افعی دارد روستا را میبلعد.
دز این بازدید سرزده مسئول استانی جهاد کشاورزی، رؤسای ادارات محیطزیست و جهاد کشاورزی شهرستان رودبار هم حاضر بودند؛ اما از متولیان صمت خبری نبود.
روستایی در محاصره معادن
مازیار حاجیزاده دهیار روستای جوبن به نمایندگی از مردم روستا، با اشاره به اینکه جوبن در محاصره معادن است، اظهار کرد: پیشروی برداشت معادن در جوبن به باغات و منازل مسکونی اهالی رسیده تا جایی که دیوار مرزی معدن تا باغ اهالی کمتر از ۲۰۰ است.
وی همچنین از تمدید ۱۰ ساله پروانه فعالیت معدن در جوبن انتقاد کرد و افزود: پروانه فعالیت و برداشت معدن بدون در نظر گرفتن بافت مسکونی و محل اجرای طرح نهضت ملی مسکن صادر شده است و اگر برداشت معدن ۱۰ سال دیگر هم ادامه داشته باشد باغات و منازل مردم هم زیر تیغ ماشین آلات معدنی خواهد رفت.
پروانه برداشت معدن در اطراف جوبن در حالی، ۱۰ سال دیگر تمدید شده است که نهتنها فاصله مرزی و قانونی محدوده معدنی تا باغات و بافت مسکونی روستا رعایت نشده؛ بلکه طبق ماده ۲۲ قانون معادن، بهرهبردار معدن میتواند حتی باغات و بافت مسکونی و مستثنیات روستا را هم برداشت کند.
جوبن در آتش زیر خاکستر
دهیار جوبن با بیان اینکه ماجرای معادن در این روستا آتش زیر خاکستر است، گفت: برداشت معدن در روستای جوبن غیرمتعارف بوده و توسعه و حیات اجتماعی روستا را زیر سؤال برده ساکنین دیگر رغبتی برای سکونت در جوبن را ندارند و این مهم مهاجرت از روستا را تشدید میکند.
به گفته حاجیزاده، بهرهبردار معدن در جوبن برداشت را در ارتفاع و سطح رعایت نکرده و ارتفاع برداشت به ۱۰۰ متر میرسد و این مهم روستانشینان جوبن را نگران کرده است.
وی با اشاره به پمپاژ گرد و غبار به دل روستای جوبن افزود: باد گرد و غبار حاصل از برداشت مواد معدنی را به داخل روستا پمپاژ میکند و دیواره مرزی محدوده معدن و روستا جلوی پمپاژ خاک را میگیرد که از این دیواره دیگر چیزی باقی نمانده است.
آنطور که دهیار جوبن گفته؛ معادن به بهانه تولید و اشتغالزایی تمام علائم حیاتی روستا را نابود کردند و میگویند؛ اشتغالزایی میکنیم؛ اما اشتغالزایی به چه قیمتی!
به گفته وی، بارها مشکلات جوبن را به مسئولان شهرستان گفتیم از آنجایی که شهرستان هیچ دخالت و اختیاری در حوزه معادن ندارد نمیتواند گره این مشکلات را باز کند.
خیمه خاک بر پیکره بیجان جوبن
کاییر انصاری عضو شورای اسلامی روستای جوبن هم میگوید؛ کارشناسان صمت برای تمدید دوباره برداشت معدن در جوبن، این منطقه را خالی از سکنه اعلام کردند و این در حالی است در همین محدوده فعالیت معدن بیش از ۲۰ خانوار ساکن هستند و باغات اهالی با معدن کمتر از ۲۰۰ متر فاصله دارد.
به گفته وی، برای صدور مجوز فعالیت معدنی در روستا، هیچ استعلامی از مسئولین محلی گرفته نمیشود و همین مهم سرمنشأ تمام چالشها و تنشها تلقی میشود.
این عضو شورای اسلامی جوبن با اشاره به گرد و خاک ناشی از فعالیت معدن در این روستا تصریح کرد: خاک بر پیکره بیجان جوبن خیمه انداخته و تمام باغات و درختان زیتون به دلیل خاک خوری در معرض نابودی هستند.
وی با اشاره به خطر نابودی روستای جوبن به واسطه فعالیت غیرمتعارف معادن افزود: استمرار روند برداشت معدن در جوبن، موجب خروج اهالی از روستا میشود که باید جلوی فعالیت این معدن گرفته شود.
فعالیت معدن متوقف شود
اما وحید کاظمی یکی از اهالی جوبن هم با اشاره به فعالیت غیرمتعارف و غیرقانونی معادن در این روستا میگوید: با شکایت اهالی در سال ۹۷، فعالیت معدن در جوبن به مدت ۶ سال متوقف شد؛ اما در سال جاری دوباره فعالیت این معدن از سر گرفته شد. اهالی از بهرهبردار برای برداشت غیرمتعارف معدن در روستا شکایت کردند؛ ولی تاکنون نتیجهای نگرفتند.
وی با اشاره چالش زیستمحیطی ناشی از فعالیت معدن در این روستا افزود: تمدید ۱۰ ساله برداشت معدن در جوبن، بدون رعایت الزامات قانونی و مسائل زیستمحیطی صورت گرفته است.
این جوان جوبنی با اشاره به اینکه ادامه فعالیت معدن موجب نابودی روستا میشود، گفت: طبق قانون فعالیت معدن با بافت مسکونی و باغی باید بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر باشد، اما فاصله این معدن به ۲۰۰ متر هم نمیرسد.
کاظمی با بیان اینکه توقف برداشت معدن مطالبه اهالی جوبن است، تصریح کرد: تا تعیین تکلیف مسئله شکایات اهالی جوبن از معدن، انتظار میرود فعالیت معدن تا اطلاع ثانوی متوقف شود.
هر کدام از اهالی و معتدمین محلی و بومیان روستای جوبن در جمع مسئولان صحبتها و دغدغههایشان را مطرح کردند و در مجموع، مطالبه اصلی اهالی جوبن توقف فعالیت معدن بود، مطالبهای که تاکنون هیچ مسئولی زیر بار پاسخگویی به آن نرفته است.
پردهبرداری از فاجعه بزرگ در جوبن
حجتالاسلام وحیدینژاد نماینده حاکم شرع در امور واگذاری زمین جهاد کشاورزی گیلان که با دیدن فاجعه زیستمحیطی و تخریب روستا توسط معادن شوکه شده بود، فعالیت نامتعارف معادن در روستای جوبن را یک فاجعه خواند و اظهار کرد: مسئولان باید در قبال این فاجعه پاسخگو باشند و مدیری که پاسخ مطالبات مردم را نمیدهد، خائن است.
وی با انتقاد از عملکرد منفعلانه نماینده مجلس و دیگر مدیران شهرستان در قبال فاجعه معادن در جوبن افزود: نماینده مجلس و دیگر مسئولان شهرستان باید از حق مردم جوبن در مقابل مافیای معادن دفاع کنند.
تخلف مثل روز روشن است
نماینده حاکم شرع در امور واگذاری زمین جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه تخلف در جوبن واضح و روشن است، گفت: نیاز به تخصص ندارد هر کس فضای تخریب شده روستای جوبن را ببیند متوجه میشود که در اینجا تخلف صورت گرفته و فاجعه رخ داده است.
وحیدینژاد با بیان اینکه زندگی مردم جوبن در معرض نابودی است، گفت: زیرساختها، راه و فضای محیطی روستای جوبن زیر تیغ معادن رفته و این تخریب اکنون در یک قدمی باغات و منازل مسکونی مردم رسیده است.
وی با تأکید بر لزوم برخورد جدی با فساد در حوزه معادن افزود: با مفسدین در سرفصلهای مختلف به ویژه معادن باید برخورد جدی صورت گیرد و در اینجا به مردم جوبن قول میدهم تا آخرین نفس برای مبارزه با فساد در روستا، کنار این اهالی خواهم ایستاد.
پرتگاه نابودی رودبار
نماینده حاکم شرع در امور واگذاری زمین جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری نسبت به فساد با عنوان «اژدهای هفتسر» تصریح کرد: هیچ مسئولی حق ندارد زیر چتر حمایت کانونهای قدرت و ثروت قرار گیرد، کانونهایی که ممکن است همانند معادن درگیر فساد شده باشند.
وحیدینژاد با اشاره به گودال ۱۰۰ متری در روستای جوبن که ناشی از فعالیت معادن ایجاد شده، اضافه کرد: این پرتگاه بستر نابودی جوبن و رودبار است و باید جلوی فعالیت نامتعارف معادن گرفته شود.
به گفته وی، انقلاب اسلامی که در مقابل استکبار جهانی ایستاده قطعاً در مقابل فساد هم محکم خواهد ایستاد و هیچ ترس و واهمهای از مفسدین و کانونهای قدرت و ثروت وجود ندارد.
نماینده حاکم شرع در امور واگذاری زمین جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه در جوبن با زندگی مردم بازی شده است، گفت: هیچ این تخلفات و مفاسد را تحمل نمیکنیم، با افرادی که با زندگی مردم در جوبن باری کردند برخورد جدی شود.
مرگ تدریجی یک روستا
اینطور که دستگاه آلات برداشت معادن از چپ و راست جوبن، تیغه به خاک و دل این روستا میزنند، تا سالهای نهچندان دور دیگر نامی از «جوبن» باقی نخواهند ماند.
انتظار میرود مسئولان و متولیان امر در کنار توجه به منافع بهرهبردار معدنی، به مطالبات، حقوق و حق حیات روستاییان و بومیان منطقه نیز توجه کنند و تا دیر نشده اقدام عاجلی برای توقف فعالیت و برداشت معدن در جوبن صورت دهند.
